“Fizika në shekullin XXI – veprimtari përkujtimore për akademikun Artan Boriçi”

Me datë 19 prill, prof. Artan Boriçi do të mbushte 60 vjeç. Familja, kolegët dhe ish-studentët e tij kanë shprehur dëshirën për ta kujtuar në mënyrën më të mirë, ashtu siç ai vetë do të kishte dëshiruar: përmes një workshop-i në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë, ku do të prezantohen punime shkencore dhe do të kujtohet kontributi i tij në jetën akademike, marrëdhënia me kolegët dhe mbështetja që ai u ka dhënë brezave të rinj të studiuesve. “Fizika në shekullin XXI – veprimtari përkujtimore për akademikun Artan Boriçi”, i organizuar nga Instituti Kombëtar i Fizikës, Akademia e Shkencave e Shqipërisë dhe Departamenti i Fizikës, zhvillohet më 16 prill, ora 13:00, në sallën “Aleks Buda”.

Njoftim për frankofonët e rinj 11-18 vjeç mbi konkursin me video Younivers 2025

Au nom de l’Institut National de la Physique, je souhaitais vous informer que nous lançons le 4ème challenge vidéo astro-ados Younivers de la francophonie, destinée aux jeunes de 11 à 18 ans.

Le coup de cœur du challenge dans chaque pays se verra attribuer le prix national. Le lauréat gagnera UN TELESCOPE OU UNE LUNETTE ASTRONOMIQUE. Chaque lauréat national sera sélectionné pour la finale francophone internationale lors d’un événement à l’automne 2025.

En 2024, quinze jeunes d’Albanie ainsi que plusieurs dizaines d’autres participants provenant de huit pays francophones, à savoir l’Albanie, l’Algérie, la Belgique, la France, Madagascar, le Maroc, le Sénégal et la Tunisie, ont réalisé des vidéos sur des sujets variés permettant d’apporter des réponses à des questions astronomiques débutant par « Comment ». Je vous invite cordialement à découvrir les magnifiques réalisations des lauréats sur la chaîne YouTube Younivers – la chaîne des astro-ados. (https://www.youtube.com/watch?v=kdZavZzssiY&list=PL17af3T2qVn4yZbHMAmuttgvBdt5QRPiA&index=6)

En 2025, le concours aura lieu durant une grande partie de l’année avec pour mission de répondre en maximum 3 minutes à une question astronomique commençant par Depuis Quand? Chaque jeune (seul ou en groupe) pourra réaliser sa vidéo sur la thématique astronomique de son choix.

NB: afin de vous aider à la réalisation de votre vidéo:

• un(e) parrain/marraine astronome/astrophysicien(ne) spécialiste de la thématique sera attribué pour vous soutenir. Une rencontre visio avec vous sera être organisée afin d’aider et valider le contenu scientifique de la vidéo.
• une séance de lancement le 16 avril regroupant tous les participants sera organisée en ligne par deux collègues, astronomes français, Sylvain Bouley et Sébastien Carassou, afin d’expliquer comment réaliser une bonne vidéo web.
• des tutoriels et des guides de bonnes pratiques à respecter pour maximiser la qualité et les audiences seront également fournis aux participants.

Pour participer :

La quatrième édition de ce défi débute par votre inscription, qui est gratuite et ouverte jusqu’au 15 avril. Vous avez la possibilité de vous inscrire sur: younivers@ikf-akad.al. Merci de nous envoyer les informations suivantes:

Nom, Prénom

Date de naissance

Le nom de votre école

Numéro de téléphone

Dans l’attente de vos nouvelles, je vous remercie d’avance pour votre participation.

Prof. Mimoza Hafizi

Institut National de Physique

Académie des Sciences, Albanie

Réfèrent Nationale du Challenge Younivers

Le calendrier:

• Inscription sur younivers@ikf-akad.al avant le 15 avril.
• Une séance de présentation du projet et d’accompagnement sera réalisée en 16 avril, afin de vous aider à choisir votre sujet et de voir comment réaliser leur vidéo.
• Le choix du sujet devra se faire avant fin-mai, afin que nous puissions attribuer les parrains/marraines avant mi-juin.
• Les jeunes auront le temps jusqu’à fin septembre pour réaliser leur vidéo et l’enverront début octobre.
• Les lauréats de tous les pays seront annoncés fin-octobre.
• La finale internationale regroupant le lauréat de chaque pays aura lieu à l’automne 2025.

Në këtë forum referoi Znj. Mirela Gurakuqi nga ASCAP, prof. as. Silvana Miço, prof. as. Odeta Çati, prof. as. Rudina Osmanaj nga Dep. i Fizikës, FSHN dhe akad. Neki Frashëri nga ASH. Njëkohësisht, në diskutime morrën pjesë aktive mësueset, kryesisht nga shkollat 9 vjeçare. Programin dhe konkluzionet e forumit mund ti shkarkoni duke klikuar më poshtë.

Forumi “Trajnimi i mësuesve të Fizikës, 2025”

Në periudhën maj-qershor 2024, universitetet e Shqipërisë u angazhuan për herë të parë, pas rreth 30 vitesh, në trajnimin e mësuesve të sistemit arsimor publik të vendit. Në këtë aktivitet u përfshinë universitetet të cilët tradicionalisht kanë formuar mësues, si Universiteti i Tiranës, Universiteti Fan Noli Korçë, Universiteti Aleksandër Xhuvani Elbasan, Universiteti Luigj Gurakuqi Shkodër, Universiteti Aleksandës Moisiu Durrës. Me një ndjenjë të madhe përgjegjësie, pavarësisht dilemave lidhur me kohën e lënë në dispozicion për përgatitje dhe programin e parapërcaktuar, u angazhuan denjësisht në këtë proces dhjetra pedagogë dhe qindra mësues.

Instituti Kombëtar i Fizikës, si një institucion që në fokusin e tij ka edhe fizikën shkollore, mision të cilin e realizon përmes bashkëpunimit dhe nxitjes së mendimit kritik ndërmjet aktorëve kryesorë, në bashkëpunim me Departamentin e Fizikës, FSHN, organizuan një forum diskutimi mbi trajnimet e mësuesve, në 8 shkurt 2025, në ambjentet e Akademisë së Shkencave. Qëllimi ishte analiza e procesit të trajnimit që u zhvillua në maj-qershor dhe shtator 2024, si dhe zhvillimi i ideve për përmirësime të mundshme, në dobi të mësimdhënies së fizikës në sistemin parauniversitar. Temat e diskutimeve ishin: evolucioni në vite procesi i trajnimit të mësuesve; sfidat kryesore, për të cilat mësuesit kanë nevojë të trajnohen; kërkesa dhe propozime për një mbarëvajtje sa më të mirë të procesit të trajnimeve dhe propozime për trajnimet e 2025.

A. Saliaga, A. Gjoka, Sh. Hoxhallari, S. Llanaj

D. Mehemti, E. Qyli, F. Hoxha, E. Kocinaku

A. Qoku

R. Mankollari

D. Aliaj

R. Vasili, I. Vasili, E. Zheku, K. Kamenica

Pjesëmarrës ishin 20 nxënës, (10 djem dhe 10 vajza) të moshës 13-16 vjeç nga 10 vendet e Ballkanit që janë anëtare të BPU-së, së bashku me 10 mësues që përfaqësojnë secilin vend. Së bashku me nxënësit e ftuar nga Ballkani, morrën pjesë edhe 25 nxënës të tjerë grekë.

Pjesëmarrësit në këtë shkollë nga Shqipëria, të përzgjedhur nga IKF, ishin:

• Alva Nezha, mësuese në shkollën 9-vjeçare “Jeronim de Rada”, Tiranë
• Dea Aliaj, nxënëse në gjimnazin “Qemal Stafa”, Tiranë
• Fineas Kadi, nxënës në shkollën 9-vjeçare “Sevasti Qiriazi”, Korçë

“Shkolla e parë verore e nxënësve të Ballkanit mbi Astronominë dhe Astrofizikën: Një fëmijë nga Ballkani numëron yjet”

Balkan Physical Union, Hellenic Physical Society dhe European Physical Society nën kujdesin e Bashkisë së Selanikut organizuan shkollën e parë verore të nxënësve të Ballkanit mbi Astronominë dhe Astrofizikën. Shkolla verore u mbajt në Selanik, nga data 26 deri më 30 gusht 2024.

Objektivi kryesor i kësaj shkolle ishte promovimi i mësimdhënies së Fizikës dhe Astronomisë moderne në shkollat ​​e Ballkanit. Pjesëmarrësit kishin mundësinë të forconin njohuritë e tyre në Fizikë, Astronomi dhe Astrofizikë, të krijonin lidhje me studiues e kolegë dhe të njiheshin me zbulime të reja në kufijtë e kërkimit shkencor. Shkolla verore kishte për qëllim promovimin e miqësisë mes qytetarëve të rinj të Ballkanit. Në të njëjtën kohë, mentorët e nxënësve, profesorët dhe mësuesit e Astronomisë dhe Astrofizikës, do të diskutonin pozicionin e lëndës së Astronomisë në shkollat ​​e Ballkanit dhe mënyrën se si ajo mund të përfshihet në kurrikulat e vendeve të ndryshme.

Gjatë shkollës verore, nxënësit kryen disa aktivitete brenda një Mjedisi Mësimor Hulumtues (Exploratory Learning Environment, ELE), në të cilin është i integruar një agjent i Inteligjencës Artificiale (Artificial Intelligence, AI). Duke monitoruar performancën e nxënësve në ELE dhe duke mbledhur të dhëna nga AI, u krijua mundësia e matjes në kohë reale e kompetencave të nxënësve për zgjidhjen e problemave. Kjo veprimtari u zhvillua në kuadrin e projektit Discovery Space Erasmus+ Forward Looking dhe projektit FAITH (Fostering Artificial Intelligence Trust for Humans) Horizon Europe.

Vëzhgimi i Hënës me teleskop

Me datë 21 gusht 2024 (e mërkurë), ora 20:00, në oborrin e Akademisë së Shkencave, IKF organizon vëzhgimin me teleskop të Hënës.

Nëse keni dëshirë të na bashkoheni, ju lutem na dërgoni listën emërore në adresën email: teleskop@ikf-akad.al (rregjistrimet në aktivitet janë mbyllur)

Java e Shkencës – Science Week 2024

Gjatë datave 01 – 04 tetor 2024, falë mbështetjes së Albanian American Development Foundation (AADF) nëpërmjet programit Research Expertise from the Academic Diaspora (READ), Departamentit të Fizikës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës, UT dhe Institutit Kombëtar të Fizikës, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, kanë kënaqësinë të organizojnë edicionin e dytë të “Javës së Shkencës në Tiranë”. Si pjesë e festimeve të 70-vjetorit të CERN-it, ky aktivitet do të fokusohet në bashkëpunimin mes Universiteteve Shqiptare dhe eksperimentit Compact Muon Collider (CMS). Java e Shkencës 2024 do të mbledhë shkencëtarë, inxhinierë, profesorë dhe studentë, të cilët do të shkëmbejnë përvoja dhe kontakte për bashkëpunime të mundshme.

Kemi kënaqësinë të ftojmë në këtë aktivitet, jo vetëm studentë të Bachelorit dhe Masterit në Fizikë, por të gjithë studentët dhe kolegët në Shqipëri që duan të informohen për arritjet më të fundit të shkencës së Fizikës.

Përsëri në Hënë – On the Moon again 2024

IKF ka kënaqësinë të ndajë me ju edicionin 2024 të On the Moon Again (www.onthemoonagain.org) që do të zhvillohet me datë 13 qershor, në oborrin e Akademisë së Shkencave, Tiranë. Do të jetë një mundësi për t’u mbledhur rreth Hënës dhe për të ndarë përsëri mrekullinë e saj si vitin e kaluar. Në vitin 2023, u organizuan rreth 600 ngjarje në 60 vende dhe na lejuan të ndajmë teleskopët tanë me disa qindra mijëra njerëz.

Ju ftojmë përsëri që në qershor të mblidhemi rreth teleskopit tonë!

Ju lutemi, të ndani fotot / videot në rrjetet sociale me hashtag-un #OnTheMoonAgain2024 dhe të na bëni tag @ikf_ash

Vëzhgimi i Diellit me teleskop

Me datë 3 qershor, në ambjentet e Fakultetit të Shkencave të Natyrës u zhvillua vëzhgimi me teleskop i Dielli. Ky aktivitet u organizua nga Instituti Kombëtar i Fizikës dhe Klubi i Astronomik i Kosovës, me pjesëmarrjen e studentëve të Masterit Fizikë të fakultetit dhe nxënësve të shkollës 9-vjeçare Xhafzotaj Durrës.

Suhel Ahmeti dhe Prof. Sabit Gashi nga Prishtina folën për observatorin e Prishtinës, pasionin për astronominë që duan tia transmetojnë të rinjve dhe projektet për ndërtimin e një planetariumi në Prishtine, një observatori të lëvizshëm dhe një qendre kërkimore për astronominë.

Takim me nxënës

Me datë 24 maj Prof. Dr. Mimoza Hafizi ka realizuar një takim në shkollën e mesme Maarif në Shkodër.

Me rreth 40 nxënës dhe mësuesit e tyre u bisedua në lidhje me Fizikën, Astrofizikën, arritjet e sotme më të rëndësishme në këto shkenca dhe mundësitë e të rinjve shqiptarë për t’u bërë pjesë e këtyre fushave të kërkimit.

Nëpërmjet këtyre takimeve, shpresojmë tu nxisim brezave të rinj kurjozitetin, dëshirën dhe pasionin për shkencën e Fizikës.

Webinari 9

Me datë 22 mars, ditën e premte, ora 17:00 (ora e Tiranës), Dr. Ardian Gojani nga Secopta Analytics, Gjermani mban referimin me temë “Signal Processing & Data Analysis for Plasma Spectroscopy: Practical Exercises”, gjatë webinar-it të nëntë organizuar nga Instituti Kombëtar i Fizikës dhe Akademia e Shkencave e Shqipërisë (kohëzgjatja e webinar-it 45-60 minuta). Në prezantim paraqiten zbatime praktike të përftimit dhe përpunimit të spektrave që i përkasin spektroskopisë së plazmës. Ky webinar është vijimi i leksionit të mbajtur nga Dr. Ardiani në “Data Science Applications in Physics, Balkan School in Tirana January 2024”. Materialet mund të shkarkohen në link-un (Friday, January 26; 9:00-10:30):  https://indico.cern.ch/event/1308067/timetable/

Younivers 2024

Au nom de l’Institut National de la Physique et du Réseau des Alliances Françaises en Albanie, je souhaitais vous informer que nous lançons le 3ème challenge vidéo astro-ados Younivers de la francophonie, destinée aux jeunes de 11 à 18 ans.

Le coup de cœur du challenge dans chaque pays se verra attribuer le prix national. Le lauréat gagnera UN TELESCOPE OU UNE LUNETTE ASTRONOMIQUE. Chaque lauréat national sera sélectionné pour la finale francophone internationale lors d’un événement à l’automne 2024. En 2023, 12 jeunes d’Albanie et 150 jeunes de 8 pays francophones, Albanie, Belgique, France, Liban, Madagascar, Maurice, Sénégal et Syrie ont traité en vidéo des sujets très variés permettant de répondre à des questions astronomiques commençant par Pourquoi.

Je vous invite à découvrir les magnifiques réalisations des lauréats sur la chaine youtube Younivers-la chaine des astro-ados:

https://youtube.com/playlist?list=PL17af3T2qVn5J18baQBHbSfkeQgAvY3em&si=4-7-UsuktSrUk3GM

En 2024, le concours aura lieu durant une grande partie de l’année avec pour mission de répondre en maximum 3 minutes à une question astronomique commençant par Comment? Chaque jeune (seul ou en groupe) pourra réaliser sa vidéo sur la thématique astronomique de son choix.

Gjatë muajit shkurt Prof. Dr. Mimoza Hafizi ka realizuar disa takime me nxënësit e disa gjimnazeve në Tiranë. Në këto takime ajo ndau me ta momentet e suksesit dhe të sfidës gjatë punës shkencore. Në secilin takim nxënësit kishin përgatitur një program, me prezantime të punëve të tyre, për të vijuar me pyetje e përgjigje për Prof. Dr. Mimoza Hafizin. Qëllimi i këtyre takimeve është afrimi i nxënësve me shkencat natyrore dhe veçanërisht me fizikën.

• 6 shkurt, “American British Stem Academy”, takim me grupin STEM të shkollës, rreth 30 nxënës;
• 8 shkurt, “Qemal Stafa”, rreth 20 nxënës të dalluar të shkencave;
• 20 shkurt, “Sami Frashëri”, rreth 70 nxënës të pasionuar të shkencave, kryesisht vajza.

Ditën e premte, 26 janar, në ambjentet e sallës “Aleks Buda”, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, nga ora 17:00 deri në 19:30 u zhvilluan aktivitetet e mëposhtme.

La cérémonie de la finale du concours Younivers

Aura lieu en visio et présentiel à Tirana, l’Académie des Sciences, le vendredi 26 janvier, à 17:00.

Le programme

17:00 – 18:00: Conférence “Le royaume des galaxies”

Dr. Sébastien Carassou, SAF France

Résumé: Les galaxies font partie des plus beaux et des plus vastes paysages cosmiques que l’univers peut offrir. Ces immenses mégalopoles stellaires liées par la gravitation peuvent abriter des centaines de milliards de Soleils ! Mais les galaxies possèdent aussi leur part d’ombre, car leur étoffe est en grande partie faite d’une matière “noire” invisible. Dans cette conférence, nous allons embarquer dans un grand voyage à la rencontre de ces géants de gaz, d’étoiles et de poussière, et nous prendrons conscience de notre véritable place dans l’univers en retraçant les éléments de notre adresse cosmique.

18:00 – 19:30: La présentation des 8 vidéos gagnantes de chaque pays participant et l’annonce de la vidéo gagnante

Les jeunes francophones sont cordialement invités.

Le 1-er prix est remis à Melvika Gajeelee, Maurice.

Les vidéos de: Albanie, Belgique, France, Liban, Madagascar, Maurice, Sénégal et Syrie.